Technisch gezien pas op 1 juni, maar we vieren het gewoon alvast. Sgt. Pepper, één van de meest legendarische albums ooit kwam op die dag in 1967 uit. Het achtste studio album van The Fab Four, maar met name het eerste album dat ze uitbrachten nadat ze besloten hadden om nooit meer op tournee te gaan. Op 1 juni wordt dit herdacht met een bijzonder optreden van The Analogues in de Ziggo Dome.
Tekst & beeld: Albert van Beeck Calkoen
Het jaar 1967 was al een bijzonder jaar: de opkomst van de hippiecultuur in de wereld – zoals Scott Mackenzie al aanraadde, mocht je naar San Francisco reizen, ‘be sure to wear some flowers in your hair’ – en debuutalbums van Jimmy Hendrix, The Velvet Underground, The Doors en Grateful Dead deden het establishment op haar grondvesten schudden. De opkomst van psychadelische drugs, het veranderende politieke landschap en de openlijke protesten tegen militaire aanwezigheid van Amerika in Vietnam. Bob Dylan zong er 3 jaar eerder al over met “The Times they are a-changing”. Terwijl de wereld dacht dat het allemaal wel lekker liep maakte The Summer of Love in 1967 in één klap duidelijk dat de wereld aan het veranderen was. En in dat jaar kwamen The Beatles met Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band, een album dat 50 jaar na dato nog steeds als een van de meest invloedrijke albums ooit geldt, volgens Rolling Stone is het zelfs het beste album dat ooit werd gemaakt.
De laatste twee tours van The Beatles in de VS was in zekere mate traumatisch voor hen, een overdaad aan aandacht (want: Beatlemania), bizarre taferelen tijdens optreden en daarna de controverse rondom de ‘Jesus-uitspraak’ van Lennon. Tijdens hun voorlaatste tournee in 1965 konden ze tijdens het spelen zichzelf niet meer horen. Omdat stadionconcerten tot dan toe niet waren gegegeven (The Beatles was de eerste band ooit die in sportstadions optrad) was er ook geen geluidsinstallatie geschikt om genoeg geluid te produceren om over de bijna 60.000 gillende fans heen te blazen. Dat ze toch goed konden spelen kwam enkel doordat ze zo extreem goed op elkaar waren ingespeeld. Ringo Starr kon de andere 3 niet horen, maar aan de voetbewegingen van Lennon en Mccartney kon hij volgen waar in het nummer ze waren. Hun laatste tour door de V.S. liep anders door de tegenslagen die ze ondervonden naar aanleiding van de Lennon-uitspraak. Hun laatste concert in Candlestick Park, San Fransisco was bij lange na niet uitverkocht, met 25.000 van de 42.500 kaarten verkocht. Omdat The Beatles wisten dat dit hun laatste concert zou zijn hebben ze band-opnames gemaakt van dit optreden met 11 nummers in totaal. Op de terugvlucht naar London zou Harrison hebben gezegd: “That’s it, then. I’m not a Beatle anymore.”
Het jaar ervoor was de Beatles nieuwe stijl zich al in rap tempo aan het aftekenen. In augustus ’66 brachten ze het album Revolver uit, maar op de daaropvolgende tour zouden ze geen enkele keer een nummer van dat album spelen. De nummers ervan waren te complex en verfijnd om door 4 man op een podium te worden gespeeld, zeker met de orkaan aan geluid die het publiek produceerde. De ‘Live Beatles’ en de ‘Studio Beatles’ waren duidelijk twee verschillende entiteiten geworden. Overigens riep Rolling Stone dit album uit tot het nummer 3 beste album ooit gemaakt (Pet Sounds van Beach Boys op nummer 2, Brian Wilson zal dat op 3 juli integraal spelen in Carré). De legendarische status die Sgt. Pepper heeft verworven komt mede doordat het als conceptalbum is neergezet. Sinds eind jaren ’40 waren al een aantal conceptalbums gemaakt, met name door Frank Sinatra, maar de manier waarop Sgt Pepper tot stand was gekomen heeft een immense impact gehad op (rock) muziek voor vele generaties, toen, nu en in de toekomst. In mijn optiek is het concept van het album niet zozeer in de samenstelling of inhoud van de nummers, maar juist de verandering die The Beatles zèlf doormaakten en een nieuwe identiteit aannamen, in combinatie met de voor die tijd baanbrekende studiotechnieken van George Martin, the fifth Beatle. Deze verandering bij hen vond gelijktijdig in de hele wereld plaats op letterlijk elk vlak, van kunst, muziek, cultuur tot mode en film. Hierdoor werd Sgt. Pepper de soundtrack van de Summer Of Love en symbool voor de veranderende maatschappij.
Het idee van de nieuwe identiteit kwam van Macca tijdens een reis. Nadat de groep de beslissing had genomen hadden ze ineens zeëen van tijd voor zichzelf. George ging naar India, Ringo ging samen John naar Spanje voor opnames van een film en Paul ging samen met George Martin werken aan een soundtrack voor een film. Nadat deze opnames klaar waren ging Paul met zijn Aston Martin door Europa rijden, mèt nepsnor en bril, onder andere naar Parijs en daarna door naar Spanje om John en Ringo op te zoeken, maar ze bleken al terug te zijn in London. Paul besloot daarop naar Kenya te vertrekken om, in volle anonimiteit, te genieten van zijn tijd vrijaf. Dit gevoel van vrijheid bleef hem ook bij terugkomst bezighouden en, hoewel aanvankelijk niet enthousiast ontvangen, werd besloten om zichzelf een nieuwe identiteit aan te meten. Hier hoorde uiteraard ook een nieuwe naam bij, waarbij Paul heel toevallig bij het aanreiken van een zout-en-peper setje aan de S en de P moest denken. Sgt. Pepper grinnikte hij. Dit bleef hangen en aangevuld met Lonely Heart’s Club Band, naar voorbeeld van veel Amerikaanse bands uit die tijd.
Over heel de wereld zullen deze week events plaatsvinden om de 50ste verjaardag van Sgt Pepper te vieren. In Nederland zal dit op 1 juni groots gevierd worden in de Ziggo Dome, waar The Analogues, Neerlands beste Beatles tribute band, het album integraal zal spelen. Het bijzondere van deze band is dat zij zich ten doel hebben gesteld om alle 5 albums te spelen die The Beatles sinds 1967 hebben uitgebracht, op de originele instrumenten. Vorig jaar deden zij met de Magical Mystery Tour al heel Nederland aan, dit jaar was uiteraard Sgt Pepper’s Lonely Hearts Club Band aan de beurt en na een lange theatertour bereikt deze dus zijn climax in Amsterdam op 1 juni. Daarna zal de derde theatertour van start gaan en staat The White Album centraal, waarvan de voorverkoop al van start is gegaan!
Jan van der Mey van The Analogues heeft levendige herinneringen aan dit album: “Zoals we allemaal inmiddels wel weten kwam Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band uit op 1 juni 1967. Ik was nog net 11 jaar , op 6 juni zou ik 12 jaar worden. Ik kreeg hem niet op mijn verjaardag. Misschien had ik daar al een voorgevoel van. Want in de dagen vlak voor de officiële release datum zat ik klaar met mijn Aristona bandrecorder die was aangesloten op onze oude buizenradio. In die tijd luisterden mijn broer en ik veel naar de Engelse piraten stations zoals Radio London. En die hadden beloofd dat ze 1 keer in de zoveel tijd een track van het nieuwe en lang verwachte Beatles album zouden draaien. Ik denk dat ze dat niet mochten van EMI, maar net als Radio Veronica waren ze illegaal, dus ze deden het gewoon. En de allereerste track van Pepper die ik (na lang wachten) ooit hoorde, en meteen opnam was Getting Better! Ik vond het een geweldig nummer en liet het later die middag aan mijn oudere broer (16 jaar) horen door de bandrecorder af te spelen. Alle details qua sound en koortjes nam ik enthousiast met hem door. Vooral 1 ding was ik helemaal weg van. Het klonk als een achterste voren opgenomen koortje dat naar mijn idee “at random“ zo 1 keer per minuut dwars door het nummer heen schalde. Ik tegen mijn broer: “Hoor je dat? dat vind ik tof, dat gekke koortje!” Waarop mijn broer (die had al 4 jaar engels op de middelbare school had) tegen mij zei: “Je bent gek Jan, jouw achterste voren Beatles koortje is gewoon de Jingle van Radio London.” Ik geloofde hem pas toen we de plaat later in huis hadden en mijn zogenaamde Beatles koortje er niet op te horen was. Maar Getting Better bleef voor mij een geniaal nummer, nog steeds. Alleen jammer van dat ene koortje.”
Over de samenstelling van het album verklaarde de groep later dat er geen speciale reden was om deze set nummers op de plaat te zetten. Strawberry Fields en Penny Lane zijn in dezelfde periode opgenomen bijvoorbeeld, maar eerst als single uitgebracht in februari ’67, om geruchten dat de band uit elkaar zou gaan de kop in te drukken. Beide nummers verschenen later dat jaar op Magical Mystery Tour omdat deze single niet op nummer 1 terecht was gekomen. George Martin noemde dit achteraf “the biggest misstake of my life”, want dit leidde weer tot geruchten dat de Beatles-bubble zou zijn gebarsten. En hoewel aan dit album 700 studio-uren zijn besteed, waren niet alle leden van de groep even enthousiast over dit album. Lennon vertelde ooit in een interview dat hij buitengewoon ontevreden was over Being For the benefit of Mr. Kite!, omdat hij vond dat hij slechts stukken tekst van een oude circus-poster had overgenomen. Ringo Starr was ook niet heel geïnspireerd, omdat het met name Paul en John waren die bepaalden wat er gebeurde. “The biggest memory I have of Sgt. Pepper … is I learned to play chess”. In totaal besteedde de band 3 weken aan de mono-opnames en slechts 3 dagen aan de stereo-opnames. In dit jubileumjaar is een speciale remix van de stereoversie uitgebracht, gemaakt door de zoon van George Martin. In dagblad Trouw verscheen hierover een mooie recensie.
Ik ga nu niet verder in op de individuele nummers, omdat dit artikel dan te lang zou worden. Op de website van Mojo is door de leden van The Analogues per nummer een mooi stuk geschreven, wat absoluut de moeite waard is om te lezen. Wellicht is Sgt. Pepper niet het allerbeste album dat The Beatles ooit maakten, smaak is persoonlijk en ik ben zelf nog meer gecharmeerd van Abbey Road en Revolver. Echter, de impact die dit specifieke album heeft gehad op de wereld is unparalleled en het werd zo een soundtrack voor de verandering die in 1967 als een storm over de wereld trok en die mij, nu vijftig jaar later, inspireert om hierover te schrijven.
Kaarten voor het concert op 1 juni koop je hier.
Kaarten voor de White Album Tour koop je hier.
De remix van Sgt Pepper’s Lonely Hearts Club Band koop je bijvoorbeeld hier.
